ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ ΟΥΤΕ ΑΙΣΙΟΔΟΞΟΣ ΟΥΤΕ ΑΠΑΙΣΙΟΔΟΞΟΣ, ΕΙΜΑΙ ΑΠΛΑ ΑΠΟΦΑΣΙΣΜΕΝΟΣ.

Πέμπτη 25 Νοεμβρίου 2010

Κλαούντιο Κατζ: «Λόμπι των τραπεζιτών το ΔΝΤ»

Ως μία …ΕΜΑΚ (Ειδική Μονάδα Αντιμετώπισης Καταστροφών) των τραπεζών περιγράφει το ΔΝΤ στα Επίκαιρα ο αργεντίνος οικονομολόγος Κλαούντιο Κατζ, που βρέθηκε για λίγες μέρες στην Αθήνα, για να μιλήσει στη Διεθνή Διάσκεψη του Αριστερού Βήματος Διαλόγου και Κοινής Δράσης και της Πρωτοβουλίας Καλλιτεχνών κατά του ΔΝΤ. Ο Κλαούντιο Κατζ είναι καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Μπουένος Άιρες και άτυπος σύμβουλος των αριστερών κυβερνήσεων της Βενεζουέλας και της Βολιβίας.
Η εμπειρία της Αργεντινής επιβεβαιώνει τον ισχυρισμό της κυβέρνησης ότι η προσφυγή στο ΔΝΤ θα συμβάλει στην επίλυση των διαρθρωτικών της προβλημάτων;
Ακριβώς το αντίθετο θα συμβεί, με βάση την εμπειρία όχι μόνο της Αργεντινής αλλά και δεκάδων άλλων χωρών από τις οποίες πέρασε ο οδοστρωτήρας του ΔΝΤ. Η οικονομική κατάσταση της Ελλάδας θα επιδεινωθεί και το αποτέλεσμα θα είναι το ένα σχέδιο δημοσιονομικής προσαρμογής που στην πορεία θα χαρακτηρίζεται ακατάλληλο ή ανεπαρκές να αντικαθίσταται από άλλο, που κι αυτό στην πορεία θα αλλάζει κ.ο.κ. Πρόκειται για ένα φαύλο κύκλο, για ένα καταστροφικό αδιέξοδο.
Δεν είναι δηλαδή αποτέλεσμα των συσσωρευμένων και χρόνιων προβλημάτων της Ελλάδας το γεγονός ότι το Μνημόνιο του Μαΐου ενισχύθηκε με ένα δήθεν επικαιροποιημένο Μνημόνιο τον Αύγουστο κι αυτό ετοιμάζεται να αντικατασταθεί από ένα άλλο μετά την αναθεώρηση από τη Γιουροστάτ των στοιχείων για το έλλειμμα και το χρέος;
Όχι βέβαια! Σε όλη την Λατινική Αμερική το ίδιο συνέβαινε όσο έκανε κουμάντο το ΔΝΤ. Αυτή η καθοδική πορεία μάλιστα δεν πρόκειται να σταματήσει όσο συνεχίζει το ΔΝΤ να βρίσκεται στην Ελλάδα. Στην Αργεντινή η οικονομία ξεκίνησε να βελτιώνεται όταν διώξαμε το ΔΝΤ και σταματήσαμε την αποπληρωμή του χρέους, όταν κηρύξαμε στάση πληρωμών και ξεκίνησαν οι διαδικασίες επαναδιαπραγμάτευσης. Είναι ουτοπικό να περιμένει κανείς οικονομική άνοδο όσο συνεχίζεται η εξυπηρέτηση ενός δυσθεώρητου χρέους όπως είναι το ελληνικό και όσο εφαρμόζονται τα εξοντωτικά προγράμματα του ΔΝΤ. Μια ματιά να ρίξει κανείς στα οικονομικά μεγέθη αρκεί για να πειστεί ότι, απλώς, δεν είναι εφικτή η αποπληρωμή του δημόσιου χρέους. Το ξέρουν και οι ίδιοι, άλλωστε.
Και γιατί κυβέρνηση – ΔΝΤ – ΕΕ επιμένουν να εφαρμόζουν αυτή την πολιτική;
Γιατί αυτό που τους ενδιαφέρει είναι να κερδίσουν χρόνο. Αυτή τη στιγμή ξέρουμε όλοι πολύ καλά πως οι τράπεζες αντιμετωπίζουν έναν σοβαρό κίνδυνο από μια πιθανή στάση πληρωμών του ελληνικού δημοσίου. Χρειάζονται λοιπόν χρόνο. Οι τράπεζες δεν μπορούν να ξεφορτωθούν τα ελληνικά ομόλογα από την μια μέρα στην άλλη. Πρόκειται λοιπόν για μια στρατηγική που επιτρέπει στις τράπεζες να διασωθούν. Δεν είναι στις προθέσεις τους να διορθωθούν τα διαρθρωτικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας.
Τίνος τα συμφέροντα τελικά εξυπηρετεί το ΔΝΤ;
Των τραπεζών και κανενός άλλου. Το ΔΝΤ είναι το μεγαλύτερο λόμπι των τραπεζιτών σε όλο τον κόσμο. Γυρνάει από την μια χώρα στην άλλη επιβάλλοντας τη δυστυχία μόνο και μόνο για να σώσει τις τράπεζες από τον κίνδυνο στάσης πληρωμών. Μην ξεχνούμε μάλιστα ότι μόλις πέρυσι άπαντες συμφωνούσαν πως το ΔΝΤ έχει κλείσει τον κύκλο του και ότι χρήζει βαθιάς δομικής μεταρρύθμισης. Και τώρα υπαγορεύει πολιτικές σε ανεξάρτητα κράτη.
Μη μας διαφεύγει ωστόσο πως με την περίπτωση της Ελλάδας αποδείχθηκε ότι και η ΕΕ δεν ακολουθεί λιγότερο οδυνηρές πολιτικές. Εξυπηρετεί επομένως τα ίδια συμφέροντα.
Αναφερθήκατε στην στάση πληρωμών του δημόσιου χρέους. Δεν αντίκειται στους κανόνες της αγοράς η αθέτηση πληρωμών; Δεν έχουν κάθε δικαίωμα οι πιστωτές να απαιτούν την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους;
Αυτό που προηγείται οποιασδήποτε συζήτησης είναι μια έρευνα για το χρέος. Κάθε λαός έχει ιερή υποχρέωση να ξέρει σε ποιόν χρωστάει και πόσα χρωστάει. Να γίνει δηλαδή έλεγχος από ορκωτούς λογιστές – ελεγκτές. Να ανοίξουν τα βιβλία. Πρόκειται για ένα στοιχειώδες δημοκρατικό αίτημα, το οποίο όμως παραβλέπουν όχι μόνο στυγνές δικτατορίες της Αφρικής αλλά και δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις της Ευρώπης. Ο λόγος είναι πως τότε θα φανεί ότι οι διαδοχικές μεταβιβάσεις των κρατικών ομολόγων στην δευτερογενή αγορά έχει μειώσει σημαντικά την αξία τους. Αρκεί να σας πω ότι η έκδοση νέων ομολόγων από την κυβέρνηση της Αργεντινής στο πλαίσιο της επαναδιαπραγμάτευσης του χρέους, ακόμη και με κούρεμα της τάξης του 50%, αποδείχθηκε κερδοφόρα για πολλούς κατόχους αργεντίνικων ομολόγων γιατί τα είχαν αγοράσει πολύ φθηνότερα. Θα φανεί επίσης ότι μεγάλο μέρος του χρέους συνάφθηκε με διαδικασίες βαθιάς διαφθοράς, κατά συνέπεια είναι «απεχθές» με βάση την διεθνή νομολογία και δεν πρέπει να πληρωθεί. Αυτή ακριβώς είναι η εμπειρία του Ισημερινού, όπου ο πρόεδρος Ραφαέλ Κορέα, διόρισε διεθνείς εμπειρογνώμονες για να αποτιμήσουν το πραγματικό μέγεθος του χρέους, το οποίο αποδείχθηκε πολύ χαμηλότερο του ονομαστικού. Τα ευρήματα μάλιστα αυτής της επιτροπής που αποτελούταν από οικονομολόγους και νομικούς διεθνούς κύρους και έμεινε μήνες μέσα στο κτίριο της κεντρικής τράπεζας δουλεύοντας νυχθημερόν, τα πήγε στον ΟΗΕ, όπου και κατοχυρώθηκαν! Η μείωση έτσι του δημοσίου χρέους του Ισημερινού δεν αποτελεί κάποια αυθαιρεσία του Κορέα, αλλά έχει επισφραγιστεί ακόμη και με απόφαση του ΟΗΕ.
Κατά συνέπεια ακόμη και με όρους αγοράς, παραβλέποντας δηλαδή τις βαθιά ανθρωπιστικές διαστάσεις του ζητήματος όταν επιβάλλεται πείνα για να πληρωθούν οι πιστωτές, η μείωση μεγάλου μέρους του διεθνούς χρέους είναι πέρα για πέρα νόμιμη. Η ζημιά που μπορεί να κατέγραψαν όσες τράπεζες ήλπιζαν να βγάλουν κέρδος της τάξης του 800% ή 1.000% από τα κρατικά ομόλογα δεν μπορεί να δεσμεύει μια κυβέρνηση ή έναν λαό.
Ποιες αδυναμίες είχε αυτή η διαδικασία όπως εφαρμόστηκε σε Αργεντινή και Ισημερινό;
Βλέποντας την εκ των υστέρων είχε μια τεράστια αδυναμία που αν την είχαμε προβλέψει σήμερα θα ήμασταν σε πολύ καλύτερη μοίρα. Αφορά στον έλεγχο των τραπεζών. Απαραίτητη προϋπόθεση, πρώτο βήμα πριν κάνεις οτιδήποτε με το δημόσιο χρέος είναι ο δημόσιος έλεγχος των τραπεζών. Για να γίνει κατανοητό: Νομισματική ανεξαρτησία μπορείς να διεκδικήσεις μπορεί και όχι. Για παράδειγμα η Αργεντινή δεν επήλθε στη δολαριοποίηση, ενώ ο Ισημερινός ακόμη την διατηρεί, χρησιμοποιεί δηλαδή το δολάριο ως εθνικό του νόμισμα, παρά τις ισχυρές αντιρρήσεις που διατυπώνονται. Αυτό όπως που προηγείται οποιασδήποτε απόφασης είναι η εφαρμογή όλων εκείνων των μέτρων έτσι ώστε ο πλούτος της χώρας να μη φύγει στο εξωτερικό. Δολάρια, ευρώ και χρυσός να μην φυλλορροούν οδηγώντας ακόμη και την πιο πλούσια χώρα στην φτώχεια και την κυβέρνησή της στη δυσάρεστη θέση να διαχειρίζεται άδεια ταμεία. Αυτό ήταν το μεγαλύτερο λάθος που έγινε στην Αργεντινή, περιορίζοντας την αποτελεσματικότητα των πολιτικών που εφαρμόστηκαν.
Σε ποιες χώρες πήγαν τα χρήματα;
Κυρίως στις ΗΠΑ στο «πλυντήριο» του Μαϊάμι, στην γειτονική Ουρουγουάη, και αλλού.
Σε κάθε πάντως περίπτωση δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι τεχνικές λύσεις μπορούν να βρεθούν, αν δεν υπάρχουν. Η πιο αυστηρή προϋπόθεση είναι η αποφασιστικότητα του λαού και η πολιτική βούληση για να εφαρμοστούν όλες αυτές οι αλλαγές, που στην Αργεντινή απουσίαζε από την κυβέρνηση του Κίρτσνερ παρά την αιματηρή εξέγερση του Αργεντινάζο, το 2000. Αξίζει μάλιστα να αναφερθεί πως η κυβέρνηση τότε παρότι φοβόταν πως θα καθίσει στη θέση του απολογούμενου κατά τις διαπραγματεύσεις, ανακάλυψε πως διέθετε τεράστια δύναμη απέναντι στους τραπεζίτες. Το επιχείρημα που λέει ότι όποιος κηρύσσει στάση πληρωμών δεν έχει δύναμη διαπραγμάτευσης είναι εντελώς αυθαίρετο. Τότε είναι που όλοι κρέμονται από τις αποφάσεις σου.
Μας περιγράφετε μια διαδικασία εντελώς ομαλή, σε πλήρη αναντιστοιχία με την κινδυνολογία που καλλιεργείται…
Η διαδικασία δεν ήταν ομαλή. Αποδείχθηκε εξαιρετικά περίπλοκη. Αρκεί να σας αναφέρω ότι μόνο το 18% των πιστωτών συμφώνησε αμέσως το 2005. Η επαναδιαπραγμάτευση του 80% του χρέους πρέπει συνολικά να διήρκεσε περίπου πέντε χρόνια. Και για το υπόλοιπο 20% οι οριστικές αποφάσεις αναμένονται αυτές τις μέρες, καθώς προσέφυγαν σε διεθνή δικαστήρια και αμφισβήτησαν τις κυβερνητικές αποφάσεις, παρότι τους προσφέρθηκαν πολλές επιλογές: έκδοση νέων ομολόγων, επιμήκυνση της περιόδου αποπληρωμής, κ.α. Αυτό όμως που περιγράφω είναι μια διαδικασία που δεν συνοδεύεται από τις κοινωνικές οδύνες των εξοντωτικών προγραμμάτων του ΔΝΤ και που στην κατάληξή της, ευνοεί τον λαό.
Στον Ισημερινό αντίθετα ήταν πολύ πιο ομαλή η διαδικασία καθώς μετά από αυτό που τους έκανε ο Κορέα, με το πόρισμα των διεθνών εμπειρογνωμόνων, το 95% περίπου των πιστωτών δέχθηκε αδιαμαρτύρητα τους νέους όρους της κυβέρνησης.
Ποιες είναι οι ομοιότητες και οι διαφορές της κατάστασης που επικρατεί στην Ελλάδα με αυτή που επικρατούσε στην Αργεντινή;
Σε αδρές γραμμές μπορώ να σας πω ότι το ευρώ είναι ένα νόμισμα με πολύ μεγαλύτερη επιρροή απ’ ότι το πέσο κατά συνέπεια είναι πιο δύσκολη η αμφισβήτηση της νομισματικής πειθαρχίας του. Η Αργεντινή χρωστούσε λίγα σε πολλούς όχι πολλά σε λίγους όπως συμβαίνει στην Ελλάδα, κατά συνέπεια οι πιστωτές μας ήταν σε πιο αδύναμη θέση σε σχέση με την κυβέρνηση αν και εμφανίζονταν με κοινές θέσεις. Η οικονομική συγκυρία επίσης, όπως σηματοδοτούνταν από μια βραχύβια έστω έξοδο από την ύφεση, ευνοούσε την Αργεντινή, αντίθετα με ότι συμβαίνει τώρα. Τέλος η Αργεντινή λόγω του ότι είναι εξαγωγέας πρώτων υλών (πετρελαίου, αγροτοκτηνοτροφικών προϊόντων, κ.α.) ήταν σε καλύτερη μοίρα, καθώς μπορούσε να διαμορφώνει τιμές και όχι να ακολουθεί.
Μεταξύ Αργεντινής και Ελλάδας υπάρχει και μια τεράστια ομοιότητα. Όπως η Αργεντινή τότε βρέθηκε στην πρώτη γραμμή της επίθεσης, έτσι βρίσκεται σήμερα και η Ελλάδα. Το τι έγινε στη χώρα μας επηρέασε σε μεγάλο βαθμό το τι έγινε στην Βολιβία, στη Βενεζουέλα και αλλού. Το τι θα γίνει στην Ελλάδα θα επηρεάσει με κάθε τρόπο τις εξελίξεις στην Πορτογαλία, την Ιρλανδία και την Ισπανία.
Τα προβλήματα μεταξύ αυτών των χωρών είναι τόσο όμοια που προκαλεί απορία γιατί οι κυβερνήσεις δεν συνεργάζονται μεταξύ τους για να αντιπαρατεθούν στους γερμανούς τραπεζίτες.
Πέρα από την πανεπιστημιακή σας ιδιότητα συμμετέχετε και σε άλλες πρωτοβουλίες, όπως των Αριστερών Οικονομολόγων. Ποιες είναι οι δραστηριότητές σας;
Κορυφαία στιγμή της δράσης μας ήταν την περίοδο της κατάρρευσης, μεταξύ 2001 – 2003. Τότε αφιερώναμε δεκάδες ώρες να πηγαίνουμε σε συνδικάτα, λαϊκές συνελεύσεις, γειτονιές και εργοστάσια, προκειμένου να δίνουμε αυτοπεποίθηση στον κόσμο και να τους εξηγούμε τι ακριβώς συνέβαινε, ότι δεν έφταιγε ο λαός για το δημόσιο χρέος και ποιός ήταν ο σκοπός της έλευσης του ΔΝΤ και της θεραπείας – σοκ που είχε επιβάλει: να σωθούν δηλαδή οι τράπεζες. Ότι συμβαίνει και στην Ελλάδα, σήμερα!

Λιτότητα και ΔΝΤ βλάπτουν τη δημοκρατία.

Το άσπρο – μαύρο έκανε πρόσφατα ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μανουέλ Μπαρόζο, προσπαθώντας να πείσει για την αναγκαιότητα εφαρμογής των εξοντωτικών και αντιλαϊκών προγραμμάτων λιτότητας. Μιλώντας με κορυφαίο ευρωπαίο συνδικαλιστή του εκμυστηρεύτηκε την «ανησυχία» του μην τυχόν και στις τρεις μεσογειακές χώρες που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της κρίσης, επιστρέψουν οι δικτατορίες σε περίπτωση που δεν υιοθετηθούν τα μέτρα λιτότητας! «Αν δεν εφαρμόσουν τα περιοριστικά μέτρα αυτές οι χώρες θα μπορούσαν να εξαφανιστούν υπό τη μορφή που τις γνωρίζουμε ως δημοκρατίες. Δεν έχουν άλλη επιλογή. Αυτή είναι η μοναδική», ήταν τα λόγια του. Με άλλα λόγια Ελλάδα, Ισπανία και Πορτογαλία αν θέλουν να συνεχίσουν να έχουν δημοκρατία οφείλουν να επιβάλλουν τα εξοντωτικά μέτρα περικοπών. Αλλιώς θα έρθουν τα τανκς!
Το δίλημμα του Μανουέλ Μπαρόζο «λιτότητα ή τανκς» δεν είναι μόνο εκφοβιστικό και απειλητικό, αλλά κυρίως είναι παραπλανητικό γιατί η πραγματικότητα θέλει τη λιτότητα να συνοδεύει τα τανκς και τις περικοπές στα δημόσια έσοδα να επιφέρουν τα πιο συντριπτικά πλήγματα στις λαϊκές ελευθερίες και τα συνταγματικά δικαιώματα. Στον πραγματικό κόσμο επομένως, που δεν τέμνεται πουθενά με τα απογειωμένα κρυστάλλινα παλάτια όπου συνεδριάζουν οι αργυρώνητοι γραφειοκράτες της ΕΕ, το δίλημμα δεν είναι λιτότητα ή τανκς, αλλά λιτότητα και τανκς από την μια ή ακύρωση αυτής της πολιτικής.
Η Ελλάδα αποτελεί κι εδώ, δυστυχώς, πειραματόζωο, το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα του κανόνα που θέλει τη λιτότητα να βλάπτει σοβαρά την δημοκρατία. Πρώτ’ απ’ όλα η απόφαση της κυβέρνησης να περάσει το μνημόνιο της ντροπής από την Βουλή με απλή κι όχι με ενισχυμένη πλειοψηφία των 3/5 αντίκειται στην παρ. 2 του άρθρου 28 του συντάγματος, όπως έγκαιρα έχουν αναλύσει από τις σελίδες των Επικαίρων συνταγματολόγοι κι άλλοι αναλυτές. Οι προσφυγές που ήδη ετοιμάζονται ακόμη και από τον Δικηγορικό Σύλλογο της Αθήνας θα ρίξουν άπλετο φως το επόμενο διάστημα στις σκοτεινές μεθοδεύσεις που επιλέγηκαν από την κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου για την υιοθέτηση του μνημονίου, κατ’ εντολή φυσικά των γερμανικών και γαλλικών τραπεζών που επέβαλλαν τους όρους του.
Οι συνταγματικές εγγυήσεις και τα δημοκρατικά δικαιώματα μετατρέπονται σε πουκάμισο αδειανό κι από τις ίδιες τις προβλέψεις του επαίσχυντου αυτού κειμένου που έχει ήδη περάσει στις πιο μελανές στιγμές της πρόσφατης ελληνικής ιστορίας. Για παράδειγμα στις «διαρθρωτικές δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις» που αναφέρονται στο κεφάλαιο «ενέργειες για τον τρίτο απολογισμό (να έχουν ολοκληρωθεί ως το τέλος του τέταρτου τριμήνου του 2010)» υποδεικνύεται «η ενδυνάμωση της θέσης του υπουργείου Οικονομικών σε σχέση με τα υπόλοιπα υπουργεία τόσο κατά την φάση της προετοιμασίας όσο και εκτέλεσης του προϋπολογισμού δίνοντας στο υπουργό δικαίωμα αρνησικυρίας στις αποφάσεις για δαπάνες και στην εκτέλεσή τους)»! Η κατεύθυνση αυτή ενισχύει στο έπακρο ολιγαρχικές τάσεις του πολιτεύματος που ήδη ήταν σε εξέλιξη και συνέτειναν στην υποβάθμιση αν όχι την περιθωριοποίηση υπουργείων και κρατικών λειτουργιών που σχετίζονταν με τις κοινωνικές παροχές και την αναδιανομή και ταυτόχρονα την αναβάθμιση των οικονομικών λειτουργιών του κράτους. Λίγο παρακάτω παρέχεται «η διασφάλιση ότι το κοινοβούλιο δεν αλλάζει το συνολικό μέγεθος του προϋπολογισμού κατά το στάδιο έγκρισης, αλλά επικεντρώνεται στη σύνθεση των δημοσίων δαπανών και εσόδων και στην αξιοπιστία των προβλέψεων για τα έξοδα και τα έσοδα». Αυτό όμως αποκαλείται μειωμένη κυριαρχία! Η δε βουλή, στον βαθμό που μόνο μεταθέσεις κονδυλίων θα μπορεί να κάνει ή να παριστάνει τον χωροφύλακα της δημοσιονομικής πειθαρχίας μετατρέπεται σε βουλή περιορισμένης ευθύνης κι οι βουλευτές σε εντολοδόχους του ΔΝΤ και λογιστές καριέρας της Ντόιτσε Μπανκ. Αν αυτό δεν είναι βελούδινο πραξικόπημα και περιστολή και αναίρεση των συνταγματικών δικαιωμάτων, υπό την επίκληση φυσικά των έκτακτων συνθηκών–όπως πάντα γίνεται σε αυτές τις περιστάσεις, τότε τι είναι;
Η ίδια ακριβώς τάση, αποδυνάμωσης των δημοκρατικών αντιπροσωπευτικών διαδικασιών παρατηρείται σε όλες τις χώρες της ευρωζώνης που πρωτοστατούν στην εφαρμογή προγραμμάτων λιτότητας από τη στιγμή που οι πολιτικές τους ηγεσίες επέλεξαν να φανούν αξιόπιστες στους τραπεζίτες και τους κερδοσκόπους κι όχι στους πολίτες που τους εξέλεξαν με την ψήφο τους.
Στην Ισπανία, για παράδειγμα, η εφαρμογή ενός προγράμματος περικοπών δημοσίων δαπανών από την σοσιαλιστική κυβέρνηση του Θαπατέρο έχει οδηγήσει τα ποσοστά του στο ναδίρ. Τις προηγούμενες μάλιστα εβδομάδες ο ηγέτης του δεξιού Λαϊκού Κόμματος, Μαριάνο Ραχόι, πέρασε μπροστά και στις δημοσκοπήσεις που αφορούσαν τον καταλληλότερο για πρωθυπουργό. Όσο γι το κόμμα του, που έχει επιλέξει να ασκεί μια ελεγχόμενη αντιπολίτευση στα αντιλαϊκά μέτρα του Θαπατέρο προηγείται του σοσιαλιστικού με δέκα μονάδες εδώ και μήνες. Το επόμενο διάστημα η κρίση αντιπροσώπευσης θα οξυνθεί καθώς η προγραμματισμένη γενική απεργία του Σεπτέμβρη, που από πολλούς ήδη χαρακτηρίζεται ιστορική, θα αποτελέσει το τελειωτικό χτύπημα για τον  Θαπατέρο.
Χαοτικό είναι το κενό μεταξύ πολιτικής ηγεσίας και ψηφοφόρων και στην Πορτογαλία, όπου ο Σόκρατες εκλέχτηκε τον περασμένο Οκτώβρη για δεύτερη φορά, σοβαρά αποδυναμωμένος όμως σε σχέση με την πρώτη του εκλογή το 2005. Τα μέτρα λιτότητας (περικοπές κι αυξήσεις φόρων) που ανακοίνωσε στα μέσα Μάη συνολικού ύψους 2 δισ. ευρώ και με απώτερο να μειωθεί το δημόσιο χρέος από το 90% του ΑΕΠ φέτος στο 87% το 2013 οδήγησαν το αντιπολιτευόμενο δεξιό κόμμα (που λέγεται Σοσιαλδημοκρατικό προκαλώντας συχνά σύγχυση) να αποκτήσει το προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις. Παρότι σε αυτό συνέβαλε σημαντικά η εκλογή ενός νέου ηγέτη στο κόμμα της Δεξιάς, άπαντες συμφωνούν πως τα αντιλαϊκά μέτρα ενέτειναν την λαϊκή δυσφορία απέναντι στον Σόκρατες.
Φαίνεται από τα παραπάνω πως πρόβλημα δημοκρατίας πράγματι υφίσταται στις μεσογειακές χώρες για τις οποίες ανησυχεί ο Μπαρόζο. Μόνο που αυτό δημιουργείται από την εφαρμογή των πολιτικών λιτότητας που η ίδια η ΕΕ υποδεικνύει!
Το πολιτικό κενό μάλιστα επεκτείνεται απειλητικά σε όλες τις χώρες που εφαρμόζουν τόσο εξόφθαλμα φιλοεπιχειρηματικές πολιτικές, με αποτέλεσμα μια διάχυτη, πολιτικά μη μορφοποιημένη δυσφορία που σχεδόν ποτέ δεν βρίσκει την δέουσα πολιτική έκφραση να κατατρώγει τα θεμέλια της πολιτικής ζωής. Εδώ, η Γερμανία αποτελεί ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα. Πριν δέκα μήνες η Άγκελα Μέρκελ φαινόταν ο απόλυτος κυρίαρχος του παιχνιδιού, όταν οι κάλπες της έδιναν τη δυνατότητα να σχηματίσει κυβέρνηση συμμαχίας με τους Ελεύθερους Δημοκράτες και να πετάξει σαν στημένες λεμονόκουπες τους Σοσιαλδημοκράτες με τους οποίους σχημάτισε το μεγάλο συνασπισμό την προηγούμενη πενταετία. Κατά την ίδια, κανέναν συμβιβασμό δεν θα ήταν πλέον αναγκασμένη να κάνει και, συνεργαζόμενη με ένα γνήσιο δεξιό, νεοφιλελεύθερο κόμμα θα μπορούσε ανεμπόδιστα να εφαρμόσει όλη την ατζέντα της. Πέτυχε τον υψηλότερο στόχο της. Πριν όμως συμπληρώσει έναν χρόνο, η κυβέρνηση τελεί υπό διαρκή παράλυση κι η δυσφορία στο εσωτερικό της είχε ως αποτέλεσμα ακόμη και για την εκλογή του προέδρου να χρειαστούν τρεις ψηφοφορίες, καθώς στις δύο πρώτες πολλοί βουλευτές έγραψαν στα παλιότερα των υποδημάτων τους την περίφημη γερμανική πειθαρχία και απείχαν για να δείξουν την ενόχλησή τους απέναντι στην κυβέρνηση. Η συντριπτική πλειοψηφία των ίδιων των Γερμανών, σύμφωνα με δημοσκόπηση του τηλεοπτικού δικτύου ARD, κι ειδικότερα το 62% των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι ο συνασπισμός δεν πρόκειται να επιβιώσει.
Αν ρωτούνταν για την επόμενη μέρα οι Γερμανοί, πιθανά κι αυτοί να υποδείκνυαν τον «κανέναν» όπως συμβαίνει όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλες χώρες που ο κόσμος γυρίζει την πλάτη του στο πολιτικό σύστημα, όπως για παράδειγμα στη Γαλλία. Μπροστά σε αυτή την ολοφάνερη τάση απονομιμοποίησης της πολιτικής όσο αυτή ταυτίζεται με επιπλέον φόρους και περικοπές δημοσίων δαπανών για τους πολλούς και νέες παροχές για τους λίγους κανείς δεν έχει το δικαίωμα να δηλώνει αδιάφορος. Πολύ περισσότερο να αντιστρέφει την αιτιακή σχέση, κάνοντας ότι δεν βλέπει πως η λιτότητα και το ΔΝΤ έρχονται χέρι – χέρι με την αποστέρηση της δημοκρατίας από κάθε ουσιαστικό περιεχόμενο.

Με τα μέτρα του ΔΝΤ δεν υπάρχει διέξοδος

Μια οικονομετρική έρευνα πρόσφατα έδειξε ότι μια περιοριστική δημοσιονομική πολιτική μπορεί εν δυνάμει να ενισχύσει τους ρυθμούς ανάπτυξης. Αποτέλεσμα που, βεβαίως, άρεσε στους υπεύθυνους οικονομικής πολιτικής στην Κομισιόν και στη χώρα μας. Το επιχείρημα κάτω από τη στατιστική ανάλυση είναι ότι ένα συμμάζεμα των δημοσιονομικών του κράτους ενισχύει την αισιοδοξία των επενδυτών και οδηγεί σε χαμηλότερα επιτόκια και άρα σε αυξημένη επενδυτική δραστηριότητα. Είναι το ίδιο επιχείρημα που αντιμετώπιζε ο Κέινς καθ΄ όλη τη δεκαετία του ΄30. Μόνο που σε καμία αναπτυγμένη χώρα εκείνης της εποχής δεν εμφανίστηκε μια τέτοια ενεργητική δραστηριότητα από τον ιδιωτικό τομέα ως αποτέλεσμα σφικτών δημοσιονομικών πολιτικών. Δεν έχει διατυπωθεί πειστικό επιχείρημα γιατί στη δική μας δεκαετία μπορούμε να έχουμε καλύτερη εξέλιξη με την εφαρμογή των αποτυχημένων συνταγών του ΄30.
Το σφάλμα δεν είναι στην ίδια την οικονομετρική μελέτη αλλά στην ερμηνεία του αποτελέσματος. Διότι το ερώτημα που τίθεται δεν είναι τι έγινε, κατά μέσον όρο, στο παρελθόν σε διάφορες οικονομίες όταν άσκησαν, κάτω από διάφορες οικονομικές συνθήκες, περιοριστική δημοσιονομική πολιτική. Μετά τον Σεπτέμβρη του 2008 δεν είμαστε σε μια μέση κατάσταση. Σημασία έχει να ερωτηθούμε τι αναμένεται να γίνει ύστερα από μια περιοριστική δημοσιονομική πολιτική σε συνθήκες παγκόσμιας ύφεσης όπου πολλές χώρες εφαρμόζουν παρόμοιες περιοριστικές πολιτικές, όπου οι τράπεζες συνεχίζουν να έχουν προβλήματα και όπου τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις επίσης προσπαθούν να περιορίσουν τα έξοδα για να αντιμετωπίσουν την υπερχρέωσή τους. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο μια περιοριστική δημοσιονομική πολιτική απλώς εντείνει την ύφεση.

Δύο χρόνια μετά το ξέσπασμα της παγκόσμιας κρίσης έχουμε πολλούς λόγους για να είμαστε ανήσυχοι. Οπως αναγνώρισε την προηγούμενη εβδομάδα κύριο άρθρο των «Νew Υork Τimes», τα προβλήματα του χρηματοπιστωτικού συστήματος δεν αντιμετωπίστηκαν
με θαρραλέο και συντονισμένο τρόπο από τις ισχυρότερες οικονομίες. Ετσι οι μεγάλες τράπεζες αποδεικνύουν μια νέα αύξηση κερδοφορίας πάνω στις ίδιες δραστηριότητες που μας οδήγησαν στην κρίση. Συγχρόνως έχουμε τη συνέχιση των μακρο-οικονομικών ανισορροπιών στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών μεταξύ πλεονασματικών και ελλειμματικών οικονομιών. Και σε σχέση με την Κίνα και τις ΗΠΑ, αλλά και μεταξύ Γερμανίας και των χωρών της Νότιας Ευρώπης. Καθαρή ένδειξη ότι χωρίς μια ριζική αλλαγή στην οικονομική και χρηματοπιστωτική αρχιτεκτονική της ευρωζώνης, το ευρώ απλούστατα δεν αποτελεί βιώσιμο νόμισμα.

Ισως ακόμη πιο ανησυχητικοί είναι οι πολιτικοί συσχετισμοί όπως εξελίσσονται την τελευταία περίοδο. Ο τρόπος με τον οποίο διασώθηκε το τραπεζικό σύστημα μετέτρεψε μια χρηματοπιστωτική κρίση σε μια δημοσιονομική κρίση. Από τη μια μεριά ο θυμός κατά των τραπεζών δεν έχει καταλαγιάσει, από την άλλη ο κόσμος βλέπει ότι οι δαπάνες που ξοδεύτηκαν δεν οδήγησαν σε νέες θέσεις εργασίας, σε περισσότερες κοινωνικές παροχές, σε μεγαλύτερη ευημερία. Με αυτή την εμπειρία δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι στις ΗΠΑ, αλλά και αλλού, οι φορολογούμενοι θα είναι έτοιμοι να χρηματοδοτήσουν νέα πακέτα παρέμβασης σε επόμενα επεισόδια ύφεσης και χρηματοπιστωτικών αναταραχών. Ετσι ίσως αποδειχθεί ότι το μόνο χειρότερο από το να αντιμετωπίσεις μια μεγάλη κρίση μόνο με μια κοινωνικά άδικη διάσωση των τραπεζών, είναι να μην τις σώσεις καθόλου με κανέναν τρόπο!

Είναι δύσκολο, τέλος, να πιστέψει κανείς ότι θα βγούμε από την κρίση χωρίς μια ριζική αλλαγή στο επίπεδο των ιδεών. Στις ΗΠΑ το παιχνίδι χάθηκε από τον Ομπάμα όταν εμπιστεύτηκε την οικονομική πολιτική του σε άτομα που είναι απόλυτα συνδεδεμένα με τις ιδέες αυτές που μας οδήγησαν στην κρίση. Στη χώρα μας το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης δεν μπορεί να εξετάσει με κριτικό πνεύμα τα ιδεολογήματα της φιλελευθεροποίησης, των ευέλικτων σχέσεων εργασίας, της επιχειρηματικότητας. Οπως έλεγε και ο Κέινς, οι πιο «πρακτικοί» άνθρωποι είναι αυτοί που συνήθως είναι δέσμιοι των πιο ξεπερασμένων ιδεών. Σε μια κρίση ο ρεαλισμός και το πρακτικό πνεύμα δεν αποτελούν προτερήματα. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι μια ριζικά διαφορετική κατεύθυνση, όπου οι ανάγκες των πολλών για μισθούς, για θέσεις εργασίας και για κοινωνικές δαπάνες θα αποτελούν μέρος της λύσης και όχι του προβλήματος. Χωρίς μια τέτοια ανατροπή, που βεβαίως δεν θα είναι μόνο στο επίπεδο των ιδεών, απλώς δεν θα βγούμε από την κρίση.


Ευκλείδης ΤσακαλώτοςKαθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών
tovima.gr
04-10-2010

Στα άδυτα της Βουλής

Αποσπάσματα απο την ερευνα του Ν. Βαφειάδη για την Καθημερινή.
  
Βουλευτικές απολαβές και προνόµια
• Το 2010 οι 300 της Βουλής θα μοιραστούν το ποσό των 42,5 εκατ. ευρώ.
• Ο µέσος όρος των μηνιαίων βουλευτικών αποδοχών ανέρχεται σε 10.000 ευρώ.
• Το 50% φορολογείται αυτοτελώς και το υπόλοιπο προστίθεται στα τυχόν άλλα εισοδήµατα.
• 35 εκατ. ευρώ θα µοιραστούν µέσα στο 2010 οι συνταξιούχοι βουλευτές ή οι σύζυγοι και οι άγαµες θυγατέρες θανόντων βουλευτών.
• 4,3 εκατ. ευρώ προορίζεται για τις συντάξεις των πρώην πρωθυπουργών.
• Για την κατοχύρωση βουλευτικής σύνταξης απαιτούνται 4 χρόνια.
• Όσοι έχουν πρωτοεκλεγεί πριν από το 1993 συνταξιοδοτούνται από τα 55 τους χρόνια.
• Όσοι βουλευτές είναι άνω των 65 χρόνων λαμβάνουν ταυτόχρονα και βουλευτική αποζημίωση και βουλευτική σύνταξη. (Αναπάντητο παρέμεινε και το ερώτημα για το πόσοι βουλευτές λαμβάνουν βουλευτική σύνταξη και πόσοι από αυτούς παραμένουν βουλευτές, εισπράττοντας ταυτόχρονα και τη βουλευτική αποζημίωση. «Ούτε ξέρω ούτε θέλω να ξέρω», μου είπε σχετικά ο γενικός γραμματέας).

Παροχές
• Κινητό τηλέφωνο (μέχρι 200 ευρώ μηνιαίως).
• 8 σταθερές γραμμές τηλεφωνίας (μέχρι 12.000 ευρώ).
• Αυτοκίνητο (το μισθώνει η Βουλή με λίζινγκ).
• ∆ωρεάν διαμονή σε κεντρικό ξενοδοχείο για τους βουλευτές της επαρχίας (70 ευρώ ημερησίως).
• Γραφείο εκτός Βουλής και γραφική ύλη, ταχυδρομική ατέλεια, ατέλεια στις μετακινήσεις με λεωφορεία, σιδηρόδρομο και ακτοπλοΐα, καθώς και 52 αεροπορικά εισιτήρια μετ' επιστροφής για το νομό τους, εφόσον αυτός απέχει περισσότερα από 200 χιλιόμετρα από την Αθήνα.
• ∆υνατότητα λήψης άτοκων δανείων από τη Βουλή και χαμηλότοκων από τις τράπεζες.
• Κάθε βουλευτής έχει στην υπηρεσία του τέσσερις δημοσίους υπαλλήλους αποσπασμένους και μετακλητούς καθώς και έναν επιστημονικό συνεργάτη, ο οποίος πληρώνεται από τη Βουλή.

Στους πρώην πρωθυπουργούς αλλά και στους πρώην προέδρους της Βουλής παραχωρούνται γραφεία μέσα στο Κοινοβούλιο, ακόµη και στην περίπτωση που δεν έχουν επανεκλεγεί βουλευτές, όπως είναι η περίπτωση του Kώστα Σημίτη. Τον πιο ευρύχωρο και ηλιόλουστo χώρο στoν δεύτερο όροφο, με εξαιρετική θέα στον Εθνικό Κήπο, εξασφάλισε πρόσφατα ο Κώστας Καραμανλής.

Συνταξιούχοι βουλευτές
Είναι οι μοναδικοί Ελληνες που έχουν τη δυνατότητα να λαμβάνουν παράλληλα και δεύτερη σύνταξη από το επάγγελμα που ασκούν ή ασκούσαν, εφόσον δεν εργάζονται στo ∆ημόσιο, ή και τρίτη στην περίπτωση που ήταν συνδικαλιστές, πρώην δήμαρχοι ή πρώην νομάρχες (χορηγίες).
Μέσα στην τριετία 2010-2012 υπολογίζεται από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους ότι μπορεί να δοθούν στoυς συνταξιούχους βουλευτές άλλα περίπου 80 εκατ. ευρώ που διεκδικούν αναδρομικά (!!!), λόγω των αναδρομικών αυξήσεων που πήραν πρόσφατα οι δικαστές (έχουν πάρει ήδη το 25%, ενώ το υπόλοιπο 75% θα καταβληθεί το Μάιο του 2011), όταν οι τελευταίοι αύξησαν τους μισθούς τους κατά περίπου 80%. Αποτελεί πάγια μέθοδο η διεκδίκηση εκ μέρους των συνταξιούχων βουλευτών των αυξήσεων που λαμβάνουν οι ανώτεροι δικαστικοί, οι οποίες μετά την τελική δικαίωσή τους επεκτείνονται και στους εν ενεργεία βουλευτές.

Υπάλληλοι της Βουλής
• 1.340 άτομα μόνιμο προσωπικό της Βουλής.
• 1.200 αποσπασμένοι δημόσιοι υπάλληλοι και επιστημονικοί συνεργάτες των βουλευτών.
• Συνολική μισθοδοσία: 106 εκατ. Ευρώ. Παίρνουν 2 επιπλέον μισθούς, που τελευταία ενσωματώθηκαν με τη μορφή επιδόματος στη βασική αποζημίωση.
• Ο νεοπροσλαμβανόμενος στη Βουλή που έχει τελειώσει την υποχρεωτική εκπαίδευση (π.χ. προσωπικό καθαριότητας) λαμβάνει 1.900 ευρώ καθαρά μηνιαίως.
• Εξαιρέθηκαν από την υποχρεωτική υπαγωγή τους στον κλάδο κύριας σύνταξης του ΙΚΑ-ΕΤ ΑΜ ακόμα και όσοι θα προσληφθούν από το 2011 και μετά.
• Συνταξιοδοτούνται έπειτα από 28,5 χρόνια υπηρεσίας και λαμβάνουν από το ταμείο αρωγής υπαλλήλων της Βουλής (ΤΑΥΒ) ένα εφάπαξ ίσο με δύο μηνιαίους μισθούς για κάθε έτος ασφάλισης (100.000 -150.000 ευρώ ο καθένας).

Το ΤΑΥΒ καρπώνεται την εκμίσθωση των κυλικείων, του εστιατορίου και των φιλοξενούμενων υπηρεσιών (Εθνική Τράπεζα κ.λπ.), ενώ έχει και τα δικαιώματα της ανακύκλωσης του χαρτιού.
Επίσης, από τη Βουλή μισθοδοτούνται και 74 ειδικοί φρουροί (άγνωστο πού υπηρετούν), ενώ καταβάλλεται και μηναίο επίδομα σε όλους τους αστυνομικούς που φρουρούν το Κοινοβούλιο.

Την τελευταία πενταετία, ο αριθμός των μόνιμων υπαλλήλων διπλασιάστηκε με διακομματική συναίνεση. Οι περισσότεροι είναι συγγενείς πολιτικών, βουλευτών, υψηλόβαθμων δικαστικών και αστυνομικών, ενώ ως υπάλληλοι έχουν προσληφθεί ακόμη και πρώην πολιτικοί, όπως ο πρώην ευρωβουλευτής της Ν.∆. Μανώλης Μαυρομάτης.

Αποτελεί κοινό μυστικό πως δεν προσέρχονται όλοι οι υπάλληλοι στην εργασία τους, διότι, αν έρχονταν όλοι, θα δημιουργείτο το αδιαχώρητο. Περιμένοντας στον προθάλαμο του γ.γ., είχα την ευκαιρία να διαπιστώσω προσωπικά πως δεν φτάνουν οι καρέκλες. Μόλις έβγαινε κάποιος για τσιγάρο, αμέσως τη θέση του, πάντα πίσω από μια οθόνη κομπιούτερ ακινητοποιημένη στο Facebook, καταλάμβανε ένας άλλος.

∆ιαπιστευμένοι συντάκτες που καλύπτουν το ρεπορτάζ της Βουλής
• Στέλνουν τα παιδιά τους στον εξαιρετικό παιδικό σταθμό που λειτουργεί στο υπόγειο προς τη μεριά του Εθνικού Κήπου (επειδή έχουν αυξηθεί οι ανάγκες, δημιουργείται κι άλλος σε κτίριο που παραχώρησε στη Βουλή το υπουργείο Πολιτισμού στην Πλάκα).
• Γυμνάζονται στο άρτια εξοπλισμένο γυμναστήριο (διαθέτει μέχρι και χαμάμ) με εννέα γυμναστές
(Μητροπόλεως 1 και Φιλελλήνων), μαζί με τους βουλευτές, τους επιστημονικούς τους συνεργάτες και τους υπαλλήλους της Βουλής.
• Προσωπικός χώρος στάθμευσης στο υπόγειο γκαράζ της Βουλής.
• ∆ωρεάν καινούργιος προσωπικός φορητός υπολογιστής σε κάθε εκλογική αναμέτρηση.

Όταν δημιουργήθηκε σάλος με τη δημοσιοποίηση των προνομίων των υπαλλήλων της Βουλής, οι τελευταίοι τα έβαλαν
με τους πάνω από 70 δημοσιογράφους που καλύπτουν το κοινοβουλευτικό ρεπορτάζ:

«Αξιότιμε Πρόεδρε, αυτά τα λιοντάρια δεν ικανοποιήθηκαν όταν τους δωρίσατε δημόσια περιουσία, χαρίζοντάς τους προσωπικό φρουρούμενο χώρο στάθμευσης, δεν ικανοποιήθηκαν όταν τους χαρίσατε προσωπικά λάπτοπ, με χρήματα του σκληρά δοκιμαζόμενου από τα οικονομικά μέτρα Έλληνα φορολογούμενου», γράφει σε ανοικτή επιστολή προς τον Φίλιππο Πετσάλνικο ο συνδυασμός «Εργαζόμενοι εν δράσει».

Τηλεοπτικός σταθμός
• Συνολικό προσωπικό περίπου 100 άτομα.
• Κόστος για το 2010 6 εκατ. Ευρώ
• Τηλεθέασή 0,3 %.
Αναπάντητο έμεινε και το ερώτημα πόσοι από τους δημοσιογράφους που απασχολεί ο τηλεοπτικός σταθμός της Βουλής καλύπτουν ταυτόχρονα τον κοινοβουλευτικό έλεγχο για λογαριασμό άλλων ΜΜΕ.

Ατιµωρησία
• Αν ένας βουλευτής απουσιάσει αδικαιολόγητα σε περισσότερες από πέντε συνεδριάσεις το μήνα, παρακρατείται υποχρεωτικά για κάθε απουσία το 1/30 της μηνιαίας αποζημίωσής του. Στην πράξη όμως, ενώ τα νομοσχέδια συζητούνται και ψηφίζονται σε άδεια έδρανα, ούτε ένα ευρώ δεν έχει παρακρατηθεί από κανένα βουλευτή. «∆εν έχουν γίνει υπερβάσεις στις απουσίες», με διαβεβαίωσε κατηγορηματικά ο γενικός  γραμματέας.
• ∆εν γίνεται κανένας απολύτως έλεγχος στο «πόθεν έσχες» και στους τραπεζικούς λογαριασμούς των βουλευτών, ενώ οι μετοχές, έτσι κι αλλιώς, δεν μπορούν να ελεχθούν διότι είναι ανώνυμες.
• Τα αδικήματα των υπουργών παραγράφονται με διαδικασίες εξπρές
Οι βουλευτές παραμένουν ατιμώρητοι για όλα τα αστικά και ποινικά αδικήματα που διαπράττουν, επικαλούμενοι την ασυλία τους. Ενδεικτικό είναι ότι πολίτης που μήνυσε βουλευτή για εκβιασμό οδηγήθηκε τελικά ο ίδιος στη φυλακή έπειτα από αντιμήνυση που του έκανε ο βουλευτής, ο οποίος, λόγω της ασυλίας, ουδέποτε δικάστηκε.

Η παραβίαση του συντάγματος και του κανονισμού της Βουλής αποτελεί καθημερινό φαινόμενο. Είναι χαρακτηριστικό ότι το μνημόνιο στήριξης ψηφίστηκε ως νομοσχέδιο, που απαιτεί 151 βουλευτές, και όχι ως διεθνής σύμβαση, που απαιτεί 180. Και ακόμη πιo χαρακτηριστικό πως την επομένη της ψήφισής του ψηφίστηκε τροπολογία-προσθήκη, βάσει της οποίας οι συμβάσεις δανεισμού ισχύουν από τη στιγμή της υπογραφής τους, χωρίς την προϋπόθεση της κύρωσής τους από το Κοινοβούλιο, ενώ το σύνταγμα προβλέπει πως καμία προσθήκη ή τροπολογία δεν εισάγεται για συζήτηση αν δεν σχετίζεται με το κύριο αντικείμενο του νομοσχεδίου που ψηφίζεται.

Το κτίριο
Κατασκευάστηκε το 1840 ως ανάκτορο του Βαυαρού πρίγκιπα Όθωνα.
Λευκό μάρμαρο παντού, ακόμη και στο προαύλιο, όπου σταθµεύουν οι κυβερνητικές λιµουζίνες, ξύλο και δέρµα, χειροποίητα χαλιά και πολλοί πίνακες ζωγραφικής, που αγοράστηκαν σε πλειστηριασµούς τα τελευταία χρόνια, ενόσω βούλιαζε η πραγματική οικονοµία της χώρας.

Πίνοντας καφέ...
Η µεγαλύτερη κίνηση µέσα στο κτίριο παρατηρείται στο καφενείο, ιδιαίτερα στην αίθουσα καπνιζόντων, και µπροστά από το ΑΤΜ στο υποκατάστηµα της Εθνικής Τράπεζας, όπου σχηµατίζονται µόνιµα ουρές.Παρ' όλες δε τις φαινοµενικά αγεφύρωτες απόψεις µεταξύ των διαφορετικών συνιστωσών του πολιτικού φάσµατος, θα δει κανείς στους διαδρόµους πως όλοι σχεδόν χαριεντίζονται µεταξύ τους.

Κάποια κινητικότητα υπάρχει στην αρχή και στην Ολοµέλεια, για τα µάτια του κόσµου, όπως και στις συνεδριάσεις των αµειβόµενων επιτροπών (246 ευρώ ανά συνεδρίαση). οι ελάχιστοι που παρίστανται για κάποιο διάστηµα κατά κανόνα δεν παρακολουθούν τον οµιλητή και περιορίζονται σε δηµόσιες σχέσεις κάνοντας αστειάκια ή συνοµιλούν µέσω κινητού τηλεφώνου για άλλες υποθέσεις, πίνοντας τον καφέ τους. Αλλωστε, τα πολιτικά κόµµατα δεν πλήττονται οικονοµικά από την κρίση, όπως αποδείχτηκε και µετά την πρόσφατη κυβερνητική απόφαση για αύξηση κατά 30% της ετήσιας κρατικής επιχορήγησής τους, η οποία, από τα 37 εκατ. ευρώ που είχε περιοριστεί θα φτάσει τελικά το 2010 στα 49 εκατ. ευρώ. Συνολικά τα πολιτικά κόµµατα χρωστούν 36 εκατ. ευρώ στο ελληνικό ∆ηµόσιο και 245 εκατ. ευρώ στις τράπεζες.